BỆNH ĐAU NHỨC XƯƠNG KHỚP Ở NGƯỜI GIÀ: NGUYÊN NHÂN VÀ PHÒNG NGỪA

Đau nhức xương khớp là triệu chứng phổ biến ở người cao tuổi, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Theo thống kê của Hội Cơ Xương khớp Việt Nam, khoảng 60% người trên 65 tuổi và 85% người trên 80 tuổi bị thoái hóa khớp, tỷ lệ này gia tăng theo độ tuổi. Người cao tuổi có thể bị đau ở nhiều vị trí như cổ, thắt lưng, khớp háng, đầu gối… gây mệt mỏi, mất ngủ, lo âu và tiềm ẩn nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp khác.

Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp ở người lớn tuổi

Đau nhức xương khớp ở người già có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố tự nhiên của quá trình lão hóa và các tình trạng bệnh lý. Một số nguyên nhân phổ biến gây đau nhức xương khớp toàn thân ở người già bao gồm:

1. Tuổi tác và lão hóa

Khi tuổi tác tăng lên, khối lượng cơ giảm làm tăng áp lực lên các khớp, dẫn đến nguy cơ viêm khớp và đau khớp. Các khớp có thể trở nên cứng và kém linh hoạt do giảm lượng chất nhờn bôi trơn bên trong khớp, sụn mỏng dần, cùng với sự co ngắn của dây chằng. Thoái hóa khớp như viêm xương khớp cũng thường gặp ở những người cao tuổi, khi mà mô sụn các đầu xương bị phá vỡ do chuyển động lặp lại, dẫn đến đau, cứng và sưng khớp.

2. Di truyền

Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh đau nhức xương khớp, thì khả năng mắc bệnh của bản thân sẽ cao hơn. Di truyền có thể khiến một số người dễ bị đau khớp khi già đi, vì DNA ảnh hưởng đến cấu trúc, sức mạnh và tính toàn vẹn của khớp cũng như cách cơ thể phản ứng với tình trạng viêm. Ngoài ra, một số yếu tố lối sống, như các thói quen xấu được thừa hưởng từ các thành viên trong gia đình cũng có thể góp phần gây ra bệnh.

3. Ít vận động

Người ít vận động dễ gặp phải tình trạng cứng khớp, vì máu không lưu thông đều đến các khớp. Điều này gây ảnh hưởng đến việc tuần hoàn và làm tăng nguy cơ đau nhức xương khớp.

4. Thừa cân - béo phì

Thừa cân và béo phì gây áp lực lên cơ xương khớp, đặc biệt là ở khớp gối và cột sống, dẫn đến đau nhức về lâu dài. Ngoài ra, thừa cân và béo phì là nguy cơ của các rối loạn chuyển hóa trong cơ thể và gia tăng các phản ứng viêm từ đó dẫn đến đau nhức xương khớp.

5. Chấn thương

Chấn thương như tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc té ngã bất ngờ… có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến xương khớp và dây chằng. Những chấn thương này có thể gây sưng viêm, gãy xương, rách đứt dây chằng quanh khớp, nếu không được điều trị đúng cách sẽ gây ảnh hưởng đến hệ cơ xương khớp, dẫn đến đau nhức xương khớp kéo dài.

6. Thiếu dinh dưỡng

Khi cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu, đặc biệt là canxi và omega-3, sẽ dẫn đến các cơn đau nhức xương khớp khi tuổi tác tăng lên. Vì vậy, một chế độ ăn uống cân bằng, với đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu có thể giúp bảo vệ khớp khỏi những tổn thương và duy trì sức khỏe xương khớp.

7. Chế độ sinh hoạt không lành mạnh

Chế độ sinh hoạt không lành mạnh như thói quen sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá hay sử dụng ma túy… cũng là những yếu tố góp phần gây bệnh đau nhức xương khớp ở người già.

8. Bệnh lý

Các bệnh lý liên quan đến xương khớp có thể gây đau nhức nghiêm trọng, đặc biệt ở người cao tuổi bao gồm:

+ Viêm xương khớp và thoái hóa khớp: Khi tuổi tác cao, lớp sụn dần mỏng đi. Khi sụn bị rách hoặc mất đi, các đầu xương cọ sát vào nhau, gây đau nhức và có thể kích thích sự phát triển của gai xương, làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

+ Viêm khớp dạng thấp: Đây là bệnh viêm khớp tự miễn và mạn tính, khi hệ thống miễn dịch bị rối loạn tạo ra các cytokine viêm tấn công nhầm vào các tế bào khỏe mạnh, gây viêm màng hoạt dịch và sưng đau khớp.

+ Bệnh gút: là tình trạng viêm khớp cấp tính và mãn tính do tăng acid uric máu gây ra. Bệnh gút thường gặp ở người lớn tuổi, phụ nữ mãn kinh và gia tăng những cơn đau nhức xương khớp ở người già.

+ Thoát vị đĩa đệm: Khi bao xơ đĩa đệm bị rách, nhân nhầy thoát ra ngoài, chèn ép dây thần kinh và ống sống. Người bệnh có thể cảm thấy đau đớn, tê nhức và cơn đau lan ra các bộ phận khác như tay, chân…

+ Loãng xương: Loãng xương là rối loạn chuyển hóa của bộ xương làm giảm mật độ và chất lượng xương, khiến xương trở nên mỏng giòn và dễ gãy hơn. Loãng xương thường gặp ở người lớn tuổi và phụ nữ mãn kinh. Triệu chứng của loãng xương thường đau mơ hồ, không rõ ràng, thường gặp ở cột sống, xương dài, nhưng gây biến chứng nặng nề là gãy xương, đặc biệt gãy xương đốt sống và cổ xương đùi.

Bệnh đau nhức xương khớp ở người già ảnh hưởng gì đến sức khỏe?

Bệnh đau nhức xương khớp ở người già có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ. Những tác động chính của bệnh đau nhức xương khớp ở người cao tuổi có thể bao gồm:

1. Mất ngủ

Người cao tuổi thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ, khi bị đau nhức xương khớp sẽ càng dễ mất ngủ hơn. Việc thiếu ngủ không chỉ làm tăng cảm giác đau nhức mà còn khiến tình trạng này trở nên trầm trọng hơn, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

2. Khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày

Người cao tuổi bị đau nhức xương khớp thường gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, như mặc quần áo, vệ sinh cá nhân… làm giảm khả năng tự chăm sóc bản thân.

3. Tăng cân

Đau nhức xương khớp ở người già khiến họ ngại di chuyển, vận động, đặc biệt là ngại tập luyện thể dục thể thao. Điều này dẫn đến tăng cân và làm triệu chứng bệnh khớp trở nên nghiêm trọng hơn. Thừa cân cũng dễ gây ra các biến chứng nặng nề như bệnh tiểu đường, cao huyết áp và các vấn đề sức khỏe khác.

4. Trầm cảm

Một nghiên cứu được thực hiện trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh trầm cảm và bệnh xương khớp [2]. Nghiên cứu này cho thấy tình trạng đau nhức xương ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, với hơn 40% người tham gia nghiên cứu có biểu hiện trầm cảm do các triệu chứng của viêm khớp gây ra.

5. Một số biến chứng khác

Một số biến chứng có thể xảy ra do đau nhức xương khớp ở người già bao gồm:

+ Hoại tử xương

+ Gãy xương

+ Biến dạng khớp, cứng khớp

+ Thoái hóa gân và các dây chằng bao quanh khớp

Cách khắc phục tình trạng đau nhức xương khớp toàn thân ở người già

Để khắc phục tình trạng đau nhức xương khớp toàn thân ở người già, có thể áp dụng các phương pháp sau:

Thuốc điều trị: Các thuốc giảm đau, kháng viêm như acetaminophen, NSAIDs… có thể giúp giảm đau nhanh chóng, nhưng chỉ mang lại hiệu quả tạm thời và có thể gây tác dụng phụ nên người bệnh phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tiêm nội khớp bằng các chế phẩm như corticoid, hyaluronic acid hay huyết tương giàu tiểu cầu. Tùy tình trạng viêm sưng đau và không đáp ứng với thuốc điều trị nội khoa mà bác sĩ có thể chỉ định tiêm nội khớp để tăng hiệu quả điều trị.

Liệu pháp xoa bóp: Massage đúng cách có thể giúp lưu thông khí huyết, thư giãn cơ và giảm đau nhức xương khớp từ bên trong, liệu pháp này thích hợp với tình trạng đau nhẹ.

Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng: Thực hiện các bài tập theo hướng dẫn cùng sự hỗ trợ của các thiết bị hiện đại nhằm cải thiện chức năng cơ xương khớp và giảm đau.

Phẫu thuật: Khi tình trạng đau nhức xương khớp trở nên nghiêm trọng, xương khớp biến dạng và mất khả năng vận động, các phương pháp điều trị nội khoa thất bại thì bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định phẫu thuật thay khớp nhân tạo để hồi phục khả năng vận động khớp cho người bệnh.

Làm sao để phòng ngừa tình trạng đau nhức xương khớp ở người già?

Để phòng ngừa tình trạng đau nhức xương khớp ở người già, việc duy trì một lối sống lành mạnh, kết hợp với các biện pháp chăm sóc xương khớp phù hợp là rất quan trọng. Dưới đây là một số phương pháp giúp người cao tuổi giảm thiểu nguy cơ đau nhức xương khớp:

1. Thay đổi lối sống lành mạnh

Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp giảm đau nhức xương khớp hiệu quả. Ngủ đúng giờ và đủ giấc (khoảng 8 tiếng mỗi ngày), tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ, cùng với việc giảm căng thẳng bằng cách tập thiền và dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý… có thể giúp người bệnh cải thiện tình trạng đau nhức.

2. Tập luyện thể dục thường xuyên

Tập luyện thể dục thường xuyên với các bài tập phù hợp như đi bộ hoặc tập dưỡng sinh giúp cơ thể được vận động, tăng cường sự linh hoạt cho xương khớp. Việc này cũng kích thích sản xuất chất bôi trơn cho sụn khớp, giúp cải thiện các cơn đau nhức hiệu quả.

3. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Xây dựng chế độ dinh dưỡng đầy đủ và phù hợp để bảo vệ xương khớp, bao gồm việc bổ sung canxi (như tôm, sữa, phô mai…), omega-3 (như cá béo và các loại hạt…), rau xanh (như rau cải xoăn, rau chân vịt…). Ngoài ra, người cao tuổi nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm không tốt như đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp, bánh kẹo và nước ngọt chứa nhiều đường…

4. Không hút thuốc lá, rượu bia

Thuốc lá có thể làm tình trạng đau nhức xương khớp ở người già trở nên nghiêm trọng hơn, vì vậy người bệnh nên bỏ thuốc càng sớm càng tốt. Nếu hút thuốc hoặc thường xuyên uống rượu, thì việc từ bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia sẽ hỗ trợ cải thiện sức khỏe xương khớp hiệu quả, do những thói quen tiêu thụ này có thể gây viêm và tổn thương sụn.

5. Giữ ấm cơ thể khi trời trở lạnh

Khi trời trở lạnh, người cao tuổi dễ bị đau khớp, cần mặc nhiều lớp áo dày để giữ ấm cho các vùng bị đau nhức và hạn chế ra ngoài quá nhiều. Ngoài ra, uống trà nóng cũng là một cách hiệu quả giúp cơ thể ấm áp hơn, từ đó giảm đau nhức xương khớp.

Đau nhức xương khớp ở người già là một vấn đề sức khỏe không thể xem nhẹ, do bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động. Tình trạng này nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, thăm khám định kỳ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như thay đổi chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện đều đặn theo hướng dẫn là rất cần thiết.

          Tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Lào Cai, các bệnh lý cơ xương khớp được điều trị bằng sự kết hợp hài hòa giữa y học hiện đại và y học cổ truyền, mang lại hiệu quả bền vững và an toàn. Bệnh viện có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm cùng nhiều phương pháp điều trị chuyên sâu cùng với các thiết bị y tế hiện đại như châm cứu, xoa bóp - bấm huyệt, kéo giãn cột sống, thủy châm, cấy chỉ, tiêm nội khớp, vật lý trị liệu - phục hồi chức năng, giúp người bệnh giảm đau, phục hồi vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống.

          Quý người bệnh có nhu cầu khám, tư vấn và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp như thoái hóa khớp, đau lưng, đau vai gáy, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, gút... vui lòng liên hệ Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Lào Cai để được thăm khám và điều trị bởi Bác sỹ giàu kinh nghiệm và các chuyên gia đầu ngành tại Việt Nam. SĐT đặt lịch khám: 0384 556 835.